عرصه‌ای آزاد برای اندیشیدن دربارهٔ معماری ایران

ستایش و نکوهش خاقانی؛ در نگارش دیوار و بالکن

شیپور را از تهش می‌نوازد، بر بالکن می‌شود و از دیوار بالا می‌رود. مانند یک نقاشِ کوبیست عمل می‌کند؛ به ویژه به پشتِ سوژه سرک می‌کشد؛ همان‌جایی که از دید پرسپکتیو پنهان می‌ماند. تا وجه دیده نشده‌ی معماری را در روایت‌های غالب‌اش بخواند و داستانش[1] را تعریف کند. با همان‌ هم به جان‌شان می‌افتد. هم […]

تقابل محیط، فرم و خاطرات: تأملی فلسفی در کالبد، زیست و معنای معماری

معماری، در ذات خود، فراتر از آجر و ملات، پلی است میان ماده و معنا، میان فرم و خاطره. محیط‌های ساخته‌شده توسط انسان، از خانه‌های ساده گرفته تا بناهای باشکوه، نه‌تنها کالبدهای فیزیکی‌اند، بلکه حاملان قصه‌های انسانی و بازتاب‌دهنده هویت فرهنگی ما هستند. این نوشتار، به کاوش در تقابل میان فرم معماری آن زیبایی بی‌زمان […]

شهر و هیاهو؛ تبیینِ جایگاهِ مکان‌مندی ،اختلاط فرهنگی و رویداد‌مداری در روند شهرسازی معاصر

شهرِ نور‌ و‌ رنگ، شهر مُهیج، شهر‌ِ جشنواره‌ها، شهر‌ِخلاق، شهر‌ِ کار‌آفرین، پایتختِ‌‌ فرهنگی و…تنها نمونه‌هایی از عناوین و استعاراتِ مصطلح در وصفِ اغلبِ شار و شهرهای تراز و خوش‌رنگ‌ و لعابِ قرنِ بیست‌و‌یکمی‌اند؛ القاب و عباراتی در مَدحِ «کُنش‌مندیِ فضایی» و «رویداد‌‌‌‌مداریِ شهری» که هر‌‌دو از مبانی و معیارهای اصلی شهرسازی معاصر بوده و از‌ […]

حرکت و مکث؛ عادت و غافلگیری. جستاری از تجربه‌ی موزه‌ی هنرهای معاصر به بهانه‌ی نمایشگاهِ «پیکاسو در تهران»

موزه‌ی هنرهای معاصر بارها توسط بسیاری تحلیل شده است؛ اما تحلیلی فرمی و فضایی. چینش گالری‌ها به دور یک حیاط، کاربرد رمپ و کاهش تدریجی تراز ارتفاعی گالری‌ها نسبت به یکدیگر، فرم‌های نورگیر برگرفته از بادگیرها و… . تحلیل‌های تکراری؛ بازتابی از نگاه غالبی که به «معماری» داریم: توجه به و ستایش فرم. نگاهی که […]

گنبد حسام‌الدوله در ساری؛ ناشناخته‌ای ازیادرفته در تاریخ معماری

یکی از بناهای شهر ساری که در تاریخ‌نگاری معماری ایران ناشناخته مانده است، «گنبد حسام‌الدوله» نام دارد. این گنبد در دورۀ قاجار از میان رفت و امروزه هیچ اثری از آن بر جا نیست. گفتارهای سینه‌به‌سینۀ پیرسالان و گزارش‌های کوتاه سفرنامه‌نویسان به‌همراه یک نگارۀ دستی از دورۀ قاجار، تنها دانسته‌ها و داشته‌ایی‌اند که می‌توانیم از […]

ستون‌های دودی آسمان

معماری روایتگر بی‌صدای فرهنگ‌هاست؛ هر آجر، هر ستون، هر طاق، انعکاسی از باورها، آرزوها و خیال‌های انسان‌هایی است که در سایه آن زیسته‌اند. در عناصر معماری استعاره‌ای نهفته است از رازهای انسان زمانه خود، رازهایی از نگاه او به جهان و کشمکش‌های او با طبیعت و زمان همانگونه که هایدگر می‌گوید: «بنا کردن، سکونت کردن […]

نمود فردیت‌های جمعی در شهر

در مطالعات تاریخی شهر، بازار را به مثابه ستون فقرات در نظر می‌گیرند که شرق و غرب شهر را به هم می‌دوزد. حرف دقیقی است، چرا که پیوستگی کالبدی و اجتماعی یک شهر همزمان در این عنصر تبلور می‌یافت. بنابراین شاید بتوان گفت بازار در شهر پیشامدرن، نه فقط یک خط ارتباطی، بلکه اجتماعی‌ترین فضای […]

از زمین‌های بازی بیاموزیم

پس از جنگ جهانی دوم، معمار هلندی آلدو ون ایک نقش اساسی در توسعه و ایجاد زمین‌های بازی درآمستردام داشت. بین سال‌های 1947 و 1978، او در طراحی صدها زمین بازی در شهر آمستردام مشارکت داشت. اگرچه امروز تنها 17 زمین بازی او باقی مانده است. ون ایک از طریق طراحی‌های خود نوعی تمرین‌های معمارانه‌ای […]

معرفی کتاب معماری در عصر هوش مصنوعی

کتاب «معماری در عصر هوش مصنوعی: مقدمه­‌ای بر هوش مصنوعی برای معماران» نوشته دکتر نیل لیچ، معمار و نظریه‌پرداز برجسته انگلیسی، با ترجمه دکتر سید یحیی اسلامی، دکتر سیده صدیقه میرگذار لنگرودی و دکتر نسیم مجیدی زنجانی منتشر شده است. این کتاب که توسط مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران در سال 1403 به چاپ رسیده، با […]