یک آپارتمان معمولی؛ بررسی چگونگی عملکرد عناصر معماری در ساختمان فیلم آپارتمان (بیلی وایلدر،۱۹۶۰)
در این یادداشت، آنچه پیش روی مخاطب گسترده خواهد شد تلاشی است برای برجسته‌کردن عناصر معماری و فضاهایی که در ساختمان روایی و سینماتوگرافیک فیلم حضور اساسی دارند و همچنین تحلیل چگونگی کارکرد این عناصر و فضاها در پیرنگ و میزانسن فیلم و درهم‌تنیدگی‌شان. به همین علت از برخی وجوه دیگر فیلم مثل اجرای بازیگران […]
نقدی بر فیلم آپوکالیپتو؛ معماریْ فروپاشی تمدن را ندا می‌دهد
پیشگفتار ماجرای اصلی فیلم آپوکالیپتو[1] که در ایران آن را با نام آخرالزمان می‌شناسیم، با صحنه‌ای آغاز می‌شود که گروهی از رزم‌جویان با هدفی مشخص به دهکده‌ای کوچک، بَدوی و عقب‌مانده حمله می‌کنند. مهاجمانْ روستا را نابود و شخصیت اصلی فیلم، شخصی به‌نام «پنجۀ پلنگ» و سایر افراد زنده‌مانده را اسیر می‌کنند. آن‌ها از جنگل‌های […]
روایتی از معمار ایرانی در سفرنامه مادام دیولافوآ
مادام دیولافوا و همسرش سه بار به ایران سفر کرده‌اند. حاصل این سفرها دو سفرنامۀ خواندنی «ایران، کلده و شوش» و «خاطرات کاوش‌های باستان‌شناسی شوش، 1886-1884» است. دیولافوآ در این دو کتاب روایت‌هایی ناب و دست اول از اوضاع اجتماعی ایران دورۀ ناصری پیش چشم قرار می‌دهد. وی در این دو کتاب نه مانند یک […]
«آیا این یک کتاب است؟» نقدی بر کتاب «هنرهای زیبا» (۱۳۴۸-۱۳۱۹) نوشتۀ حمیدرضا انصاری
سال ۱۳۹۵ کتابی با عنوان «هنرهای زیبا» (۱۳۴۸-۱۳۱۹) منتشر شد. ناشر کتاب انتشارات هنر و معماری قرن و نویسنده‌اش حمیدرضا انصاری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و رئیس کتابخانۀ پردیس هنرهای زیبا در آن سال است. ناشر مقدمه‌اش بر این کتاب را با این جمله آغاز کرده است: «آیا این یک کتاب است؟» سؤال بسیار […]
پشت پردهٔ تاریخ ۱ : «مصرف» و جنایت ذاکرانه
مافیای کاشی و کاهگل در تاریخ ایران، سال‌هاست که در تلاشی بی‌شرمانه، جنایاتِ ذاکرانه و ذات مصرفی خود را مخفی کرده است. چقدر از ماهیت مصرف‌گرایانهٔ سنت معماری در ایران خبر دارید؟ از مصرف سنگ در دوران هخامنشی تا مصرف عنان‌گسیختهٔ خشت در دوران اسلامی، معماری سنتی و ذاکرانهٔ ما همیشه با «مصرف» عجین بوده […]
توهم دانشگاه: ملاحظه‌ای بر پیش‌فرض‌های متن پوررجبی دربارهٔ مفهوم دانشگاه
کسانی معتقدند دانشگاه باید در نسبت با تولید اقتصادی و کار حرفه‌ای تنظیم شود؛ عده‌ای بانگ برآورند که «دانشگاه محل نقد و آزاداندیشی است، اگر اینجا هم نتوان به آسودگی اندیشید، پس کجا؟» کسانی دیگر گفتند چرا دانشگاه حواسش به جریان‌های سیاسی-اجتماعی هم‌صنفانش نیست؟ باز عده‌ای بانگ برآوردند که «ماهیت آکادمیک دانشگاه محل اینطور دغدغه‌ها […]
کلی‌گویی در تاریخ معماری ایران و (و چراییِ آن)
چرا در پژوهش‌های معماری و شهرسازی ما، اینقدر آسان با استناد به یک شاهد یا یک متن، این همه احکام کلی به وجود می‌آید؟ * چند مسجد جامع چهارایوانی در اصفهان و نواحی اطرافش: «مساجد ایران چهارایوانی است» * تعاریف مقدسی یا اصطخری از اجزای شهر: «شهرهای ایرانی از کهندژ، شارستان و ربض تشکیل می‌شده‌اند» […]
کاشفانِ [نه چندان] فروتنِ بندر کنگ
?«توجه! توجه! ما محققین برجسته و زحمت‌کش، بندر ناشناخته و کاملاً گمنامِ کنگ را کشف کرده‌ایم و بدین‌وسیله از سایر محققینی که پس از کشف این بندر، قصد پژوهش درباره‌اش را دارند خواهشمندیم دست نگه دارند. پیشاپیش اعلام می‌کنیم که تمام محققین دانشگاهی که قصد تحقیق روی این بندر با ظرفیت‌های دانشگاهی را دارند لمپن […]
در جست‌وجوی قاتل بروسلی
1️⃣ روزی از زیر یکی از پل‌های تهران می‌گذشتم. روی پل آرم نهاد عمرانی خاصی، درشت زده شده بود. به دوستم گفتم: «این نهاد خاص که تقریباً هر پروژه‌ای از پالایشگاه تا این پل معمولی را تقبّل می‌کند و مالیات هم نمی‌دهد، چرا حداقل مُلزم به مهارت‌آموزیِ دانشجویان مهندسی نمی‌شود؟» دوستم یادآور شد که عملاً […]