۱️⃣ روزی از زیر یکی از پل‌های تهران می‌گذشتم. روی پل آرم نهاد عمرانی خاصی، درشت زده شده بود. به دوستم گفتم: «این نهاد خاص که تقریباً هر پروژه‌ای از پالایشگاه تا این پل معمولی را تقبّل می‌کند و مالیات هم نمی‌دهد، چرا حداقل مُلزم به مهارت‌آموزیِ دانشجویان مهندسی نمی‌شود؟» دوستم یادآور شد که عملاً این اتفاق در امریه رخ می‌دهد. (گرچه جذب نیرو در امریه را شاید نتوان به‌مثابهٔ مهارت‌آموزی دانست!)
۲️⃣ روزی که داشتم قرارداد کار می‌بستم، قائم مقام شرکت صراحتاً گفت: «اگر قصد کارآموزی داری برو به یک شرکت نوپای کوچک. برای شرکت‌های معتبر، دردسر کارآموزها به‌مراتب بیشتر از فایده‌شان است». سرآخر قرار شد کارمندی خُرد باشم و نه کارورزی مفت!
۳️⃣ پدرم با یک کاغذساز شمالی صحبت می‌کرد. او از ظرفیتِ کمِ تولیدش شاکی بود. علّت را پرسیدیم؛ گفت: «نیروی متخصص برای کار پیدا نمی‌شود». تعجب کردم! پس این همه مهندس بیکار چه هستند؟ گفت: «این‌ها که کار بلد نیستند. چندبار وقتمان را گرفتند و جایی از کار را خراب کردند و رفتند. مجبوریم از افراد سفارش‌شده استفاده کنیم…»
۴️⃣ طبق دستورالعمل طرح کارورزی، بابت ۴-۶ ماه پذیرفتن کارورز، کارفرما با انواع امتیازات مالی (من‌جمله تخفیف حق بیمه از سوی دولت) مواجه می‌شود. کمتر شرکت ذی‌صلاحی به پذیرش کارورز علاقه دارد و دولت برای پذیرفته شدن این کارورزان حاضر به پرداخت هزینه بیمه و کمک-آموزشی است. اگر هم بیگارورزی‌ای در کار باشد، ظاهرا هیچ کس علاقه‌ای به بیگاری کشیدن ندارد!
❌گاهی مشکلات یا عواملشان بزرگتر از آن هستند که دیده شوند. گاهی هم ترس، چنان ما را می‌بلعد که نمی‌خواهیم مشکل‌ساز اصلی را ببینیم. شبیه همان پسری که از پدرش کتک می‌خورد و بر سر مادرش داد می‌کشد. وقتی بحث از «کارورزی» است، خیلی‌ها ناراحتند و می‌گویند «بیگارورزی»! ولی از دست که؟ از دولت و کارآفرینان خصوصی؟ از همان‌هایی که چندان علاقه‌ای به مدیریت این سیل دانشجوی نابَلَد را ندارند؟
❌چرا انگشت اتّهام به سمت دانشگاه نمی‌رود که با ناکارآمدی و تنبل‌پروری خود، زمینهٔ این پدیده را مهیا کرد؟ دانشگاهی که امید واهی آیندهٔ بهتر را به هزاران نفر داد بدون آنکه به راستی ابزار ساختن این آینده را هم به آنها بدهد. چرا کسی رانت‌خواران ساختار اقتصادی را رسوا نمی‌کند؟ همان‌ها که بدون نظارت صحیح، از ولع تحصیل مردم چاق می‌شوند. چرا به سراغ آن نهادی نمی‌رویم که بدون پرداخت مالیات، جای کارآفرینان خصوصی را تنگ کرده است و سال‌هاست که بدون هیچ الزامِ مهارت‌آموزی، به استفاده از نیروی کار ارزان به مدت ۲۱ ماه (و نه ۶ماه!) می‌پردازد؟
❌شهامت روبرو شدن با بعضی مسائل در ما نیست. نقد بعضی نهادها خطرناک است! انگار برای اثبات شهامت، فحش به دولت هم کفایت می‌کند! شاید هم کوبیدن دولت و کارآفرینان خصوصی خیلی بیشتر کِیف می‌دهد تا انتقاد از ساختار ناکارآمد آموزشی. ساختاری که در سایهٔ غفلت ما لمیده و فقط می‌خواهد دانشجویش با زباله کانسپتی بسازد و پاسش کند، تا بتواند راحت‌تر زیر سایهٔ غفلتمان چرت بزند.
شهاب‌الدین تصدیقی
هیچ نظری وجود ندارد